Sự nhầm lẫn không đáng có,

Vừa mới đây, trong một cuộc đàm đạo văn chương với các bạn văn tại phòng làm việc của mình ở trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam ( số 9 Nguyễn Đình Chiểu, Hà Nội ), khi ai đó nhắc đến bài thơ Hạt gạo làng ta và bài hát cùng tên được nhạc sĩ Trần Viết Bính phổ nhạc, nhà thơ Trần Đăng Khoa tỏ vẻ không hài lòng. Ông bảo, rằng ông tự hào và biết ơn các cơ quan truyền thông báo chí của ta nhắc nhiều đến bài thơ và ca khúc ấy, nhưng ông lại buồn vì một sự nhầm lẫn không đáng có,... Ấy là, trong bài thơ Hạt gạo làng ta, ngay từ bản in đầu tiên đã là "những năm băng đạn, vàng như lúa đồng" và sau đó, trong tất cả các Tuyển tập thơ Trần Đăng Khoa khi xuất bản, câu thơ này vẫn nguyên như thế, nhưng không hiểu vì sao, nhiều bài viết khi trích dẫn, người ta lại trích sai thành "những năm bom đạn, vàng như lúa đồng" ? Ông còn cho biết, bài thơ Hạt gạo làng ta của mình được Trần Viết Bính phổ nhạc vào năm 1971 và sau đó được dàn dựng thu thanh do Kim Thoa lĩnh xướng cùng đội ca thiếu nhi tỉnh Nam Định trình bày, thì câu ca 'những năm băng đạn vàng như lúa đồng" cũng được hát chính xác như lời thơ-lời ca khúc. Sự nhầm lẫn ấy kéo dài, ngay vừa mới đây thôi, trong một bài viết đăng báo, câu thơ này cũng bị trích nhầm thành "những năm bom đạn vàng như lúa đồng"
Thực ra, hơn một lần, tôi được nghe nhà thơ Trần Đăng Khoa phàn nàn về sự nhầm lẫn không đáng có này. Ông giải thích, ngày ấy, ta chống trả máy bay của Mỹ ném bom miền Bắc bằng nhiều loại vũ khí, từ súng trường của dân quân thôn xã, tự vệ xí nghiệp, đến các loại súng trung liên, pháo cao xạ, tên lửa của bộ đội phòng không... Nhìn những viên đạn xếp trong băng đều tăm tắp óng màu vàng của đồng, nên nhà thơ đã ví von, so sánh với những bông lúa chín vàng trên cánh đồng làng mình,... và ở đây còn hàm ý sâu xa hơn, đó là trong chiến tranh bị bom tàn phá, quân và dân ta vẫn chống trả quyết liệt để bảo vệ làng xóm và những cánh đồng lúa chín. Ví von so sánh là băng đạn bắn máy bay Mỹ với bông lúa chín trên đồng làng, vừa cụ thể lại mang ý nghĩa biểu trưng. Chứ có ai đem ví bom đạn với lúa chín đâu. Như thế thì chằng ra làm sao cả... - Trần Đăng Khoa bảo vậy.
Ông mong, từ nay, nếu có ai trích dẫn câu thơ ấy, hoặc hát ca khúc phổ thơ ấy của nhạc sĩ Trần Viết Bính thì xin nhớ đúng cho là: NHỮNG NĂM BĂNG ĐẠN VÀNG NHƯ LÚA ĐỒNG.