Sầm Tham, nỗi tha hương vời vợi,

Trong loạt ký sự Châu Âu, tôi đã từng gặp gỡ và viết về người Việt đang sinh sống ở đây ( Pháp, Bỉ, Hà Lan, Thụy Sĩ, Séc, Slovakia, Bulgary... ), đặc biệt là người Việt ở CH Séc... Ở họ, trong tâm khảm mỗi người vẫn đau đáu nỗi nhớ nhà, và ẩn chứa nỗi niềm tha hương, dù cuộc sống cơ hàn hay thành đạt.

Chẳng thế mà, Sầm Tham-thi nhân đời Đường, người tiêu biểu cho dòng thơ biên tái Trung Hoa cổ xưa, trong cuộc đời làm quan đã ba lần đi trấn ải biên thùy, nỗi niềm tha hương là tâm sự chủ đạo chi phối toàn bộ sự nghiệp thi ca của ông... Không dưng mà, Sầm Tham đã phải thở than rằng: "... Bằng thiêm lưỡng hàng lệ,/ Ký hướng cố viên lưu" (hiểu nghĩa là: Ta nhờ mang đôi hàng lệ theo nước sông/ Về quê cũ nỗi nhớ thương của ta. )

Ôi, nỗi tha hương vời vợi làm sao!...

@ Bản chữ Hán:

見渭水思秦川

渭水東流去,

何時到雍州.

憑添兩行淚,

寄向故園流.

@ Bản âm Hán Việt:

Kiến Vị Thủy tư Tần Xuyên

Vị thuỷ đông lưu khứ,

Hà thời đáo Ung Châu.

Bằng thiêm lưỡng hàng lệ,

Ký hướng cố viên lưu.

@ Dịch nghĩa :

Thấy sông Vị Thủy nhớ đất Tần Xuyên

Sông Vị xuôi dòng về hướng đông..

Đến khi nào chảy qua Ung châu,

Nhờ mang giúp đôi dòng lệ

Về quê cũ nỗi niềm ( của ta )

@ Chú thích:

Sông Vị thuỷ, khởi nguồn từ huyện Lũng tây (Cam Túc ), chảy hướng đông nam vào tỉnh Thiểm Tây, chuyển hướng đông để nhập sông Hoàng Hà. Tần Xuyên, chỉ vùng đất thuộc nước Tần cũ. Ung Châu, tên châu đời Đường, nay thuộc Tây An, tỉnh Thiểm Tây.

@ Bản dịch thơ cửa người yêu thơ Đường:

Qua  Thủy Vỵ nhớ Tứ Xuyên

Đây dòng nước chảy về miền Đông xa

Ung Châu ! là đất quê nhà 

Gửi sông dòng lệ nhạt nhòa tình quê.

( Trần Nhạc  dịch )

Sông Vị chảy hướng đông

Khi nào qua châu Ung

Chuyển giúp đôi dòng lệ

Nỗi niềm về cố hương.

( Trần Mỹ Giống dịch )

Vị Giang xuôi chảy về Đông

Đến khi nào mới quay vòng Ung Châu

Chở theo đôi hàng lệ đau

Tâm tư thấm đẫm nỗi sầu tha phương.

( Hoa Mai dịch )

Vị Thủy hướng đông xuôi

Ung Châu khi nào tới

Nhờ mang đôi dòng lệ

Gửi vào mảnh vườn tôi.

( Trần Khấu dịch )

1. Vị Giang lặng chảy về Đông

    Đến khi nào ghé qua vùng Tần Xuyên

    Chuyển giùm ta lệ ưu phiền

    Lắng từ tâm khảm nỗi niềm tha hương.

2. Vị Thủy êm đềm xuôi hướng Đông

    Khi nào qua được bến châu Ung

    Ta nhờ chuyển giúp đôi dòng lệ

    Về với quê xưa tỏ nỗi lòng.

( Nguyễn Xuân Thái dịch )

2014