Ngẫu hứng xuân của người xưa,

Ngày xuân, kỳ nghỉ tết Bính Thân vẫn còn. Mọi người nô nức trẩy hội xuân, lễ chùa đầu năm... Riêng mình, ghé cơ quan, thấy cành đào rừng nở muộn đang độ hoa đẹp. Ngắm nghía, lòng xuân hứng khởi. Chợt thơ câu thơ của Vu Lương Sử, thi nhân đời Đường, rằng: " Xuân sơn đa thắng sự/Thưởng ngoạn dạ vong quy/ Cúc thủy nguyệt tại thủ/ Lộng hoa hương mãn y..." ( bài thơ Xuân sơn nguyệt dạ). Ôi, người xưa thật biết thưởng xuân!...

Theo ghi chép: Vu Lương Sử (于良史), thi nhân đời Đường, sống vào khoảng năm Chí Đức đời Đường Túc Tông, từng giữ chức Thị ngự sử; và năm Trinh Nguyên đời vua Đường Đức Tông làm Tiết độ sứ Dự Châu và được Trương Kiến (張建) nhận làm tòng sự. Theo đánh giá, thơ ngũ ngôn của Vu Lương Sử từ ngữ siêu dật thanh lệ, nghiêm cẩn; đa phần tả cảnh, cấu tứ xảo diệu, hình tượng chân thực, hàm chứa lòng nhớ quê hương và chí của người ẩn dật. Hai bài nổi tiếng hơn cả trong số những bài thơ còn lại của ông là Xuân sơn dạ nguyệt (春山夜月) và Túc Lam Điền sơn khẩu phụng ký Trầm viên ngoại (宿藍田山口奉寄沈員外). Câu thơ "Cúc thủy nguyệt tại thủ/ Lộng hoa hương mãn y" (掬水月在手，弄花香滿衣) trong bài Xuân sơn dạ nguyệt của Vu Lương Sử nổi tiếng là giai cú ( câu thơ đẹp )...

@ Bản chữ Hán:

春山夜月

春山多勝事，

賞翫夜忘歸。

掬水月在手，

弄花香滿衣。

興來無遠近，

欲去惜芳菲。

南望鳴鐘處，

樓臺深翠微。

@ Bản âm Hán Việt:

Xuân sơn nguyệt dạ

Xuân sơn đa thắng sự,

Thưởng ngoạn dạ vong quy.

Cúc thủy nguyệt tại thủ,

Lộng hoa hương mãn y.

Hứng lai vô viễn cận,

Dục khứ tích phương phi.

Nam vọng minh chung xứ,

Lâu đài thâm thuý vi.

@ Dịch nghĩa:

Núi mùa xuân nhiều cảnh đẹp

Thưởng ngoạn đến  đêm buông, quên cả về nhà

( Muốn ) múc trăng trong nước vào bàn tay

Rồi đùa với những đoá hoa hương thấm đẫm áo

Hứng lên thì chẳng ngại gì xa gần

Muốn về lại tiếc hoa thơm cỏ lạ

Xa tít phía nam vẳng tiếng chuông ngân

Lâu đài ẩn sâu giữa núi xanh rờn.

@ Một số bản dịch của người yêu thơ Đường:

Núi xuân nhiều cảnh đẹp

Thưởng ngoạn quên về nhà

Muốn vớt trăng đáy nước

Ngửi hương đùa cùng hoa

Gần xa hứng chẳng ngại

Hoa cỏ níu chân ta

Lâu đài trong núi thắm

Vẳng tiếng chuông ngân xa...

( Trần Mỹ Giống dịch )

Núi Xuân nhiều cảnh đẹp thay

Mải mê thưởng ngoạn vui say quên về

Ước gì múc ánh trăng khuya

Áo khăn thấm đẫm hương quê ngạt ngào

Hứng lên chẳng ngại chút nào

Hoa thơm cỏ lạ khiến xao xuyến lòng

Chùa Nam vẳng tiếng chuông ngân

Lâu đài ẩn giữa trập trùng núi cao.

( Hoa Mai dịch )

1.

Đẹp đến nao lòng ơi núi Xuân

Đêm buông thưởng ngoạn quên lối về

Muốn múc trăng trong nơi trần thế

Tưới đẫm hoa rừng hương áo ta

Cảm hứng ngại gì chốn gần xa

Dùng dằng hương sắc bên cỏ hoa

Giục giã chuông ngân ngoài xa tít

Ôi bóng đài trang đêm non ngàn…

2.

Núi Xuân đa sắc cực

Mải đêm quên lối về

Vốc nước trăng quá thể

Tưới hoa áo đãm hương

Gần xa mặc cung đường

Tơ vương hoa cỏ thơm

Chuông phía Nam ngân giục

Lâu đài Xuân chập chờn…

( Nguyễn Vĩnh Tuyền dịch )

Núi Xuân cảnh đẹp thay

Đêm say ngắm quên về

Vục nước trăng lòng tay

Sương lay vương đẫm áo

Hứng chí chẳng ngại xa

Bỏ đi thì thật tiếc

Núi nam lâu đài ẩn

Vẳng lại tiếng chuông ngân.

( Trần Khấu dịch )

Non xuân bao cảnh đẹp tươi

Đêm buông vẫn mải mê chơi quên nhà

Long lanh tay vớt trăng ngà

Đùa hoa áo đẫm mùi hoa lúc nào

Đã vui, xa chẳng là bao

Hoa thơm cỏ lạ ngạt ngào níu chân

Phương nam vẳng tiếng chuông ngân

Lâu đài thấp thoáng giữa tầng núi xanh.

( Nguyễn Hữu Thăng dịch )

2015