ĐẤT NƯỚC NƠI ĐÀU NÚI

SÔNG NHO QUẾ NHÌN TỪ MÃ-PÌ-LÈNG

@@@

cùng tôi

Mèo Vạc

ta lên

những đá cùng đá

chất ngất mây

lởm chởm găm đáy vực

giăng giăng

ngang lối chân trời,

chiều về

khói mây bồng bềnh

biển đá ngỡ trùng khơi...

cùng tôi,

sẻ chia

nỗi niềm đá

đêm ngày mòn mỏi

tắm nắng

gội mưa

ngậm sương đêm

nhuần nên ruộng cạn

vậy mà,

lưỡi cày nạy đá

lâng câng

chân bò trầy trật

bàn chân người

bước đi

lõm sát tận mu.

Đá vã mồ hôi,

người đổ máu

ngày qua ngày

tháng lại tháng

năm cùng năm

leo trèo

trỉa bắp

ngô thương người

giận đá

mà lên,

lá xanh trời

bắp vàng giấc ngủ vùi

còm cõi

nuôi những phận người

truyền kiếp...

Đá mơ mộng,

người thì chân thật

lấy miếng ăn

làm trời

đá có thấu cho chăng ?

cùng tôi

ngước đỉnh mây trôi

lên Mã-pì-lèng

bao đời

ngựa chồn chân quỵ gối

bên

đá dựng trường thành

bên

trượt sâu bóng tối

thăm thẳm

chiếc gàu nhỡ tay

rơi

qua một ngày

vẫn lưng chừng núi

hun hút

đáy sâu

dòng Nho Quế uốn mình

luồn sợi chỉ bạc

mong manh

qua trùng trùng lưỡi đá

cứ thế

loanh quanh

chẳng rối

cuộn thời gian

thả ước vọng

về xuôi

đã vậy ngàn đời...

Chon von

vách cao

lẫn với mây trời

những nếp nhà Mông

ngày đêm tỏa khói

ngầy ngậy

mèn mén

khen khét

củ lùi,

thịt nướng

dậy mùi

nồng nồng

hơi rượu,

bao nhọc nhằn

kiếp người

bao ngang tàng

kiếp núi

đắm mình

tắm gột cơn say

sinh thực

thâu đêm

chập chờn

tới ánh ngày

lại dậy sớm

đi nương

đàn ông

ôm việc nặng

đàn bà

địu con leo dốc

vừa đi vừa se gai

chẳng cần gì cho mình

dành tất

để ngày mai...

cùng tôi

đi chợ Khâu Vai

năm chỉ một lần

thỏa khát khao

bụng trai gái

mong ước cả một năm

ước ao suốt một đời

dằng dặc

nỗi người...

Đàn ông

hùng hục

sẵn lòng

đốt sức

bạt cả núi,

tung hê trời

đàn bà bền bỉ

lầm lụi xay ngô

nơi góc tối

se sợi gai

nối tình như sông

địu con

mòn mỏi

còng lưng

để đợi

một ngày,

mỗi một ngày thôi...

trả lời

tình yêu

là cái chi chi,

mà khiến con người ta

khổ vậy?

giản đơn,

đến Khâu Vai

là thấy,

tình yêu chẳng giống cái gì...

May ra,

chỉ có trời

biết tình yêu

là giống cái chi,

có thể làm mây ngừng bay

gió ngừng thổi

trời đang sáng thành tối

đêm tối bỗng sáng trưng

sông chảy ngược

biển nên rừng,

núi hóa vực

khi rồ dại

khiến người ta không còn là người nữa,

nhanh tàn lụi như lửa

âm ỉ nung như lửa,

mềm mại luồn như nước

mãnh liệt cuốn phăng như nước

và khiến con người ta

mãi mãi

là người...

Kia,

những cặp gái trai

không tuổi,

thấp thoáng sau những mỏm đá,

lùm cây

lẫn vào đêm

nhập cùng ngày

hòa vào đất trời,

bản thể

nguyên sơ...

cùng tôi

trên Đường Hạnh Phúc

ngoằn ngoèo,

vách đá

thung mây

quanh năm

đắm sương

say

khuya sớm

xiếc trên dây

lảo đảo

mà chẳng bao giờ ngã,

chấm đỉnh núi này

quơ đỉnh núi khác

chạm mặt không gian

vuốt mũi thời gian...

Một thuở

gian nan

sao thấu... ?

Ai người

Cao-Bắc-Lạng

ai người,

Hà-Tuyên-Thái

ai Hải Dương,

ai Nam Định

những ai ...?

Hai triệu ngày công

ngót sáu năm ròng,

hàng ngàn thanh niên

cả vạn dân công

mười sáu dân tộc anh em

tay nắm tay

dốc sức

nào choòng sắt

quang mây

rọ tre

vai gày

chân đất,

núi bạt

đèo san

ba triệu khối đá

ai nắn nên con đường mềm mại...

đã từng đổ mồ hôi

và máu

thấm từng kẽ đá

nơi đây,

ai còn

ai mất

ai ghi danh vào sử sách

ai chẳng biết tên

ai không rõ mặt

ai là ai

không một ai

dám chắc

đo thấu gian khổ

đất này...

Chỉ có đất trời

chỉ có mây bay

chỉ cỏ dại là muôn đời

thấu hiểu...

Và dưới kia

dòng sông

mãi chảy

chở công lao về xuôi

máu dành thấm

đất này...

trước tôi,

dân tộc anh em

tay nắm tay nhau

dốc sức

nào choòng sắt

quang mây

rọ tre,

núi bạt

đèo san

ba triệu khối

nắn mềm mại

con đường...

đã từng đổ mồ hôi

và máu

thấm từng kẽ đá

nơi đây,

ai còn

ai mất

ai ghi danh vào sử sách

ai chẳng biết tên

ai không rõ mặt

ai là ai

không một ai

dám chắc

đo thấu gian khổ

đất này...

Chỉ có đất trời

chọn vùng đất địa đầu

không phải nơi mình chôn rau

làm đất sống

chọn mảnh đất khô cằn

là quê hương thứ hai ...?

Phải chăng,

cô gái miền xuôi,

thời thiếu nữ

mộng mơ

miền sương trắng

sớm chiều vương đầu núi

mơ hoa nở

bướm bay dọc suối

mơ chàng trai ngược

vai rộng

bụng thon

ngực nở như vòm

vai quàng nỏ

tay dao quăng

sức vóc vâm

chạy phăm phăm

khỏe hơn chàng Lía...

Chàng,

đốn củi

giăng lưới

bẫy chim rừng

bắt cá suối

tìm săn những con thú to

bạt núi mở rãy

dựng nhà,

thành vị hoàng của rừng thiêng,

chàng truyền tin

tuyển hậu,

cô gái miền xuôi

mộng

thành bà chúa rừng xanh...

rời quê,

bỏ cả thị thành,

bỏ cả mối tình

thuở học trò

theo một chàng trai

về núi

chọn cao nguyên đá

làm quê mới

lấy giường đá

thay ổ rơm

lửa rãy đốt nương

thay khói lam chiều quê cũ

gió ngàn sương giá

thay ngọn gió đồng quê mỗi chiều hôm

tiếng choòng đục đá

thay tiếng chổi quét lá tre...

chỉ đêm đêm

thao thức với canh khuya

nỗi nhớ mẹ thương quê

thả rông

như chó hoang

chạy điên dại

khắp đại ngàn sông suối,

em lắng nghe

giọng nói

của mối tình xa

xao xuyến vọng về

như an ủi

vuốt ve,

thiếp đi

trong hoang nồng mộng mị...

Và sớm mai,

khi mặt trời đội núi

chim rừng chíp chiu

ca khúc đón ánh ngày

rụi mắt

bừng

như thuở thơ ngây,

trẻ trung

cho ngày mới

chăn thả

tiếp

giấc mơ thời vụng dại

trên những đỉnh núi hoang

chan chứa nắng mưa ngàn...

cùng tôi

lang thang

vạn nẻo xứ này

theo bóng mây bay

đến những bản làng

khuất lối...

cùng tôi bám núi

lên thăm lớp học

chênh vênh

đám học trò chân đất mùa đông

mặt lem phấn mắt đen tròn ngơ ngác

cố học lấy cái chữ

làm người,

cô giáo miền xuôi

nhiều năm rồi

cắm bản

thương bày trẻ

ban ngày làm cô

tối về làm mẹ

lấy vất vả làm vui

vài bộ áo quần đẹp

may đã lâu rồi

chẳng mấy khi được diện,

đêm gió ngàn

chăn đơn gối chiếc

quờ tay tìm hơi ấm

trống không,

nén

tiếng thở dài

nước mắt nuốt vào lòng...

cô y tế thôn bản

ngày lại ngày, mờ sáng

thấu canh khuya

lo theo cái ốm của người

tất bật ngược xuôi

nhiều khi bát cơm đưa lên miệng

chưa kịp ăn,

đặt xuống

choàng vội túi y cụ

chéo vai

quáng quàng

băng lối tắt

ngõ gai

kịp tới cứu người

kịp đón đứa trẻ

chào đời

quệt tay

lén chùi nước mắt

hòa niềm vui

làm mẹ...

Vậy mà,

khi trở trời

trái gió

cơn sốt ào đến bất ngờ

một mình

một cái chăn

cắn răng ghì cái lạnh thấu lòng

cong người xua đi cái nóng

nhăn mặt nuốt tiếng rên

ngợp họng

vã mồ hôi

là bớt sốt thôi mà...

Ôi

thèm nghe

một tiếng người

cho bớt tủi,

sốt qua...

Vật vã

mong

trời chóng sáng...

cùng tôi

trở lại Mèo Vạc

uống rượu ngô

ly còn nóng trên tay

đếm rượu nhỏ giọt

tí tách

mà say

ngồi bên bếp lửa

ngó qua khe cửa

thấy sương bay

núi chao nghiêng

sông chảy trên mây,

ngửi mùi phân bò

nồng nồng

xông ngái mũi,

tự tay chất thêm củi

rỉ rả

hỏi chuyện cặp vợ chồng Mông

chuyện yêu nhau ngày xưa

nơi phiên chợ mùa đông,

chàng

uống cạn dăm bát rượu

vẫn sung sức

khoe khèn

chân nhảy lò cò

quay tít cung thang

cất lên điệu khèn tình ái

nàng

mê điệu khèn

mê sức rượu

mê sức vóc đàn ông

tràn căng

hừng hực

mà nên vợ nên chồng

no đói cùng nhau

từng ấy năm ròng

của nả

giống vốn

gần chục mặt con

giờ thì kiệt sức...

Ngôi nhà tường đá

chênh vênh bên mép vực

đi chợ phiên

mất nửa ngày đường

thăm hàng xóm gần

cũng cách mấy cái nương

buồn

thì rượu chơi

chán

lại ngủ vùi

mơ giấc

thời trai trẻ,

bước ra cửa

đất trời vẫn thế

núi sông kia

đã gần hết kiếp người

ngước mắt

trông

ngàn lau

trắng xóa trời...

đã chờ tôi

trở lại Mèo Vạc

hằng năm

khi gió heo về

cao nguyên đá

hươm vàng

mỗi chiều ngả bóng

cao nguyên đá

toát lạnh

đêm suông...

đã cũng tôi

nghe hổn hển đại ngàn

ngợp thở

man dại gào hoang thú

tìm bạn

mầm cây cựa mình

trong kẽ đá

nghển trời đón những ánh sao băng

đất trời hỗn mang

vạn vật hỗn mang

cái sống

thời hoan hỉ...

khi tôi về xuôi

thì ở lại

sống cùng muôn trùng sông núi

ngày lại ngày

nhẫn nại

ghi

từng dòng

biên sử

nâng niu

mỗi nếp gấp thời gian

khắc trên bìa

cuốn sách đời

hai chữ

Hà Giang...

miền yêu dấu

nơi mình đã chọn

làm quê hương

nơi mình về làm dâu

rồi sinh nở

và nuôi con lớn khôn

nơi đánh đổi cả một thời vụng dại

nơi chua cay

chát mặn

ngọt bùi,

nơi tiếng lòng thầm thĩ đêm thâu

đã rủ rê mình trốn chạy

nơi níu giữ

bàn chân đi

ngần ngại

so đo chi

canh bạc cuộc đời này...

Thôi thì,

khi một đã liều

lúc ba đã dám

bảy nhiều chi đâu

lo toan

thời đã duyên nhau

thì đi chót phận

dẫu nhàu

cũng chơi,

gặp người đây

chậm mất rồi

có thương

thì nhớ

khi rời chân đi

non kia

ngàn tuổi

đương thì

sông kia

dẫu uốn

chẳng đi lạc dòng...

Vạn trùng trời đất

thong dong

mỗi năm

trở lại

cho lòng

phải nhau...

Thấu lòng

chẳng ngại bắc cầu,

mây vờn vách đá

sông sâu thác ghềnh

lên cùng trời đất

mông mênh,

sáo chiều

thả nỗi lênh phênh

kiếp người,

ta lên

vì khát

ai ơi,

hít bầu sông núi

cho vơi nỗi niềm

nhớ người

ta thả vào đêm

sâu miền hoang dại

đẫm mềm

cỏ non...

Ta lên

vượt Cổng trời Quản Bạ,

vẫn xuân thì

đào muộn đương hoa

men xuân la đà,

lễ Cấp sắc người Dao

bầu không huyền ảo,

men rượu bản Nặm Đăm

làm trời đất điên đảo

hừng hực sức thiên nhiên,

phơi phới sắc đào,

cây khô bờ rào

cựa mình

nảy lộc,...

Ngược dốc,

ai cùng ta

ngược dốc

vượt Yên Minh,

Đồng Văn trước mặt

Sủng Là

nhà Pao

sống dậy nỗi đam mê

những trai gái Mông

nô nức

chợ phiên

sắc váy áo

phải lòng con mắt

bờ suối

đầu nương

yêu nhau

quần quật,

mẹ cha không ưng

cứ bắt vợ về nhà

và những mối tình già,

âm thầm xó tối

trả nợ tình của thời trẻ dại,

mẹ lớn đi rồi,

tìm mẹ bé,

tinh lực

thâu đêm

phờ phạc cả nương đồi...

cái lý người Mông

lý của đất trời,

lý của cuộc đời,

đến tận cùng

phải trái,

ai mà chẳng

có khi rồ dại

đứng tuổi rồi

nghĩ lại

ước ao.

giá ngày ấy

giơ tay hái trời sao

xâu thành chuỗi

tặng người yêu dấu,

đào nguyên Sủng Là,

hoa thảm về Phố Cáo,

bỗng sững sờ

trước sắc trắng hoa lê...

những giọt sương

như an ủi vỗ về

nỗi đau

nhân tình thế thái,

đá mùa xuân

dẫu còn tê tái

lòng khao khát trổ hoa...

Nỗi niềm người xưa,

như có

như chưa

lắt lay

cùng mây trắng,

mây trôi đi

sậy lau ở lại,

rau cải rau răm

chuyện thật ở đời,

những con người

mỗi kiếp phận

một thời,

nếm mật nằm gai

cực nhục trần ai,

trí tưởng cầm tù,

thân xác mục hoai

cả khi còn đang sống,

bởi tai họa

từ trên trời

rơi xuống,

đôi bàn tay

chống trời,

liệu chống nổi chăng,

hoa đào

hoa lê

cùng mây trắng

ngàn năm,

cả lau lách

về đây

cùng an giấc,

những tâm hồn

xưa từng nghẹn hóc,

thở hắt ra

hồn bảng lảng

không tan,

hóa thành hơi

làm mây

mưa

thấm

đá khô cằn,

chắt lệ

làm nên dòng Nho Quế,...

10.

đã cùng tôi,

một lần lên Mã-pì-lèng,

ta lại cùng nhau

thêm lần ngược dốc,

đèo ngựa quỵ gối,

bốn mùa mây bay,

ngửa bàn tay

hứng sương từng giọt giọt

úp bàn tay,

tiếp nước

cho dòng Nho Quế,

đầy hơi

bạn của tôi ơi,

đừng cho là

ngộ thế,

giọt sương kia,

bé xíu

sao đủ nước cho sông,

ức triệu li li,

nước sẽ nên dòng,

quy luật muôn đời là vậy,

Nho Quế ngày xưa

dẫu nhỏ vẫn một dòng,

đã ngàn năm trôi chảy,

lách kẽ đá,

xuyên địa tầng chất ngất,

chảy quanh co,

thăm thẳm ngút ngàn,

lệ trời,

huyết đá

mồ hôi giang san,

hòa chung nhau

nên huyết mạch non ngàn,

tạo dựng

hồn thiêng sông núi,..

Chẳng vậy mà,

Nho Quế

nghìn năm rồi

không mỏi,

nuôi cơ thể biên cương

sức vóc anh hào,

trấn một dải giang san

chót vót tận trời cao,

vạch vành đai

cương thổ

chướng khí lam sơn

bắc ào ạt gió

trùng trùng núi,

dựng lên

sông dẫu mảnh

vung ra như kiếm sắc,

bao đời nay

giăng thành lũy

đất này

để Lũng Cú

quốc kỳ

mãi tung bay,

phủ rợp trời

biên ải...

đã ngàn đời

bao linh hồn

tụ lại

dọc biên cương

dâng khí phách

kiên cường,

cánh cung đá,

giương lên

lau lách

hóa tên

nước sông kia,

rượu trận

trời ban tặng,

như nghìn đời nay,

ba quân

tướng sĩ

từng

"hòa nước sông

chén rượu ngọt ngào"...

chiến lũy

lòng người,

dâng

tận trời cao...

11.

Đất nước tôi

nơi đầu núi.

Cổng Trời đá,

Bắc trấn,

còn đây

Cổng Trời đất,

lan tỏa,

phia Tây

cánh tay vươn

Tây Côn Lĩnh

mờ sương,

chín mươi chín khúc quanh

thung lũng Hoàng Su Phì

ruộng bậc thang

đẹp như tranh thủy mặc.

ai tạc nên mặt đất

ai bạt núi be bờ

bao kiếp bao đời

thành ruộng mật bờ xôi

làm ra những mùa vàng

no ấm?

Chiêu Lầu Thi

chất ngất

chín bậc đá lên trời

trong mây

lẩn khuất

chín bậc tình yêu

chín bậc kiếp người

chốn ngày xưa

khỉ ho cò gáy

những người con của núi,

theo Cụ Hồ.

đánh đuổi giặc Tây,

trời tự do

vẫn đầm ải tháng ngày,

cổ cày vai gùi

lẽo đẽo chân bò

lông chông ruộng đá

lúc thảnh thơi

có rượu ngô

tiêu sái,

đời đơn giản vậy thôi,

thả hồn cùng gió núi

bay trên giang san

chẳng màng chuyện buồn vui

sướng khổ ở đời

suốt một kiếp người,

vời vợi non cao

thẳm sâu cùng cốc,

kiếp khó nhọc

vẫn hoàn khó nhọc,

nhưng quên trời

cũng khoan khoái lắm thay,

thế thì,

than chi

chút vất vả mỗi ngày,

dưới chân mù sương

lấp lánh dòng sông Chảy...

Bên kia

bờ sông

núi đồi

bao đời vẫn vậy

Cốc-pài chợ phiên,

tấp bập bán mua,

váy áo Mông Dao

sặc sỡ gọi mùa,

sản vật đất ban

cái con trời tặng...

bình yên gieo trồng

trỉa bắp se lanh

mặc thị phi

nhân loại chúng sinh,

thênh thênh

đời

tự do

nơi đầu núi...

12.

Đất nước tôi

nơi đầu núi,

từ thuớ khai thiên,

đá trời

chồng chất,

tua tủa mũi lao

xuyên thủng mây bay

dưới chân

sơn hà giăng bày

như trận đồ bát quái,

chẳng ai muốn

gồng mình lên vậy,

bão lũ giông trời

quần thảo tứ mùa,

giặc giã

rình mò

thôn tính, hơn thua

suốt mấy ngàn năm

ngủ

chưa tròn giấc,

tay chống trời

chân thì đạp đất

đàn ông

làm thơ và đánh giặc

đàn bà,

dệt vải và nuôi con,

bầu vú như ngọn núi

sữa chảy thành sông suối,

nuôi giống nòi

ngày qua ngày.

tháng qua tháng

năm lại năm

từ thế kỷ này

sang thế kỷ khác,

chẳng ai muốn

việc cung tên giáo mác,

chỉ những mong

thưởng trà,

ngắm trăng

làm thơ

chuyện nhà nông

tát nước be bờ.

cày cấy và gặt hái,

hưởng thành quả

sau những ngày vất vả,

vậy mà,

đâu có được yên,

chiến tranh

chiến tranh triền miên

gieo rắc bao chết chóc

từ thuở đầu

lập nước

đã kẻ tranh gianh

giang sơn gấm vóc,

buộc dân lành

buông bút cầm gươm,

đá núi dựng thành,

suối sông giăng bẫy,

địa lợi thiên thời,

nhân kết làm đôi

ngàn vạn triệu đôi

đúc thành một khối,...

Tan giặc nước,

lại về

trồng cây cối

chăm việc nông tang

vui với ruộng vườn

lúc rành dang

bầu rượu túi thơ,

ngâm khúc khải hoàn

tình sông

nghĩa núi,

đất nước tôi,

chênh vênh

nơi đầu núi

ngàn năm mây bay,

vững chãi,

trường tồn... ./.

NGẪM và VIẾT

Tìm kiếm Blog này

ĐẤT NƯỚC NƠI ĐÀU NÚI

Nhận xét

Đăng nhận xét